Fałdy okrężne
Jelito cienkie ma powierzchnię śluzówki usianą okrągłymi fałdami. Struktura ta zwiększa jego chłonność i zapewnia większą powierzchnię do trawienia. Fałdy te występują zarówno w dwunastnicy, jak i jelicie krętym.
W dwunastnicy pierwszy fałd znajduje się w pobliżu zwieracza odźwiernika. Fałdy okrężne występują również w proksymalnej części dwunastnicy i dystalnej części jelita krętego. Nazywane są one plicae circulares i stanowią trwałe grzbiety błony śluzowej.
Nabłonek błony śluzowej składa się z komórek chłonnych, w tym enterocytów. Powierzchnia komórek nabłonka jest pokryta mikrowypustkami. Mikrofile są cylindrycznymi rozszerzeniami błony plazmatycznej. W przeciwieństwie do kosmków, które mają kształt palca, mikrowilki są mniejsze i mają wierzchołek na powierzchni luminalnej komórki nabłonkowej.
Wilki jelita cienkiego mają kształt palca. Każdy kosmek zawiera łożysko kapilarne i limfatyczne. Kosmki mają wysokość od 0,5 do 1,5 milimetra i wystają na otwartą przestrzeń wewnątrz jelita cienkiego.
Nabłonek ten ma za zadanie zapewnić dużą, półprzepuszczalną barierę chroniącą przed szkodliwymi bakteriami jelitowymi. Służą też jako kanały transportujące płyny. Komórki wyściełające nabłonek składają się z dwóch typów komórek nabłonkowych, mianowicie enterocytów i komórek gąbczastych.
Enterocyty są dominującym typem komórek nabłonkowych. Powstają z pobliskich komórek macierzystych. Biorą udział we wchłanianiu i wydzielaniu śluzu oraz enzymów trawiennych. Kiedy komórka nabłonka traci swoją integralność, zaburza funkcję bariery.
W jelicie cienkim powierzchnia nabłonka jest usiana setkami okrągłych fałd. Fałdy te, znane również jako plica circulares, zwiększają powierzchnię błony śluzowej od trzech do dwudziestu razy. Spowalniają też przepływ śluzu.
Podczas trawienia składniki odżywcze są wchłaniane przez komórki nabłonka, a następnie przesuwane przez mikrowłókna, aby zakończyć proces trawienia. Enzymy na granicy szczotek rozkładają składniki odżywcze w ślinie i osadzają się w błonach plazmatycznych wokół mikrokosmków.
Jelito cienkie ma wewnętrzną warstwę okrężną, która składa się z nabłonka chłonnego. Na powierzchni nabłonka wystają mikrokosmki, które zwiększają powierzchnię poszczególnych komórek.
Kosmki
Jelito jest podobnym do rury organem w układzie pokarmowym. Jest głównym miejscem wchłaniania składników odżywczych, a także głównym źródłem trawienia. Przeciętna długość jelita cienkiego wynosi trzy do czterech metrów, a jego powierzchnię szacuje się na około 4500 metrów kwadratowych.
Substancje odżywcze przechodzą przez przewody do krwiobiegu, skąd są rozprowadzane do innych części ciała. Żółć wspomaga wchłanianie tłuszczów. Niektóre składniki odżywcze są wchłaniane bezpośrednio przez wyściółkę jelit. Są to białka, lipidy, węglowodany i aminokwasy.
Wyściółka jelita cienkiego jest pokryta warstwą komórek zwanych błoną śluzową. Składa się ona z mięśni gładkich i komórek chłonnych. Na powierzchni błony śluzowej znajdują się kosmki, małe, przypominające palce wypustki. Nadają one wyściółce futrzastą strukturę.
Każda kosmówka jest strukturalnie wspierana przez pasmo tkanki łącznej i tętnicę naczyniową. Przez środek kosmka biegnie żyłka w kierunku koniuszka. Końcówka jest otoczona przez koniuszek kosmka, który jest gęstą, zespoloną siecią naczyń włosowatych.
Wchłanianie substancji odżywczych odbywa się dzięki działaniu komórek nabłonkowych na powierzchni kosmków. Komórki te mają setki mikrokosmków, które tworzą prążkowaną granicę. Mikropęcherzyki wydzielają enzymy rozkładające białka, dwucukry i aminokwasy. Kilka rodzajów białek jest przytwierdzonych do błon mikrokosmków. Wśród nich są dipeptydazy, które rozszczepiają polipeptydy, i aminopolipeptydazy, które rozszczepiają polipeptydy.
Powierzchnia wchłaniania jelita cienkiego jest również powiększona przez obecność mikrokosmków. To powiększenie zwiększa powierzchnię absorpcyjną, co pomaga zwiększyć efektywność dyfuzji. Jelito cienkie jest organem przypominającym rurkę, który znajduje się pod żołądkiem.
Jelito cienkie jest podstawowym organem trawiennym. Jako takie wchłania prawie wszystkie składniki odżywcze z pożywienia. Jednak skuteczność wchłaniania jest znacznie obniżona przez uszkodzone kosmki jelitowe. Jeśli nie są one leczone, może to prowadzić do problemów żołądkowo-jelitowych, takich jak celiakia.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które są częstą przyczyną problemów żołądkowo-jelitowych, często wpływają na jelita. Inne czynniki, które mogą uszkodzić jelita, to nadmierne spożycie alkoholu, choroby zapalne jelit i nowotwory.